Betrouwbaarheid
Sensiplan is al meer dan 35 jaar onderwerp van wetenschappelijk onderzoek en is een van de meest betrouwbare sympto-thermale methoden, op voorwaarde dat je:
- de cycli correct interpreteert,
- de regels van de methode strikt toepast,
- jij (en je partner) gemotiveerd zijn en
- de begeleiding van hoge kwaliteit is.
Studies aan de universiteiten van Düsseldorf en Heidelberg gaven de volgende waarden:
Van 7866 cycli traden slechts 3 ongewenste zwangerschappen op. Dit komt overeen met een Pearl-index van 0,4*. De effectiviteit van Sensiplan is dus vergelijkbaar met die van de pil.
Check de website van WHO (World Health Organization) en kijk bij “sympto-thermal method”.
* Frank-Herrmann P et al (2007) The effectiveness of a fertility awareness based method to avoid pregnancy in relation to a couple’s sexual behaviour during the fertile time: a prospective longitudinal study. Human Reproduction 2007,22/5:1310–1319
Pearl Index
De betrouwbaarheid van verschillende methoden voor gezinsplanning kan worden vergeleken door middel van de zogenaamde Pearl Index. Bij wetenschappelijk onderzoek wordt er gekeken hoeveel van de 100 vrouwen die een anticonceptiemethode een jaar gebruiken, ongepland zwanger raken.
Een Pearl Index van 1 betekent dat 1 op de 100 vrouwen per jaar ongepland zwanger raakt.
Een Pearl Index van 0,5 betekent dat 1 op de 200 vrouwen per jaar ongepland zwanger wordt.
Een Pearl Index van 0,2 betekent dat 1 op de 500 vrouwen per jaar ongepland zwanger wordt.
Een Pearl Index van 0,1 betekent dat 1 op de 1000 vrouwen per jaar ongepland zwanger wordt.
De Pearl Index kan gaan over alleen het eerste jaar van gebruik, of over meerdere jaren.
Methodezekerheid en gebruikerszekerheid
De Pearl Index kan worden berekend voor de theoretische betrouwbaarheid en voor de gebruikersbetrouwbaarheid van de methode.
De theoretische betrouwbaarheid gaat over de werkzaamheid van de methode zelf als die goed wordt toegepast. Voor bijvoorbeeld het spiraal en sterilisatie bestaat er alleen een theoretische betrouwbaarheid, omdat er geen gedrag op van invloed is. Voor andere methoden is de theoretische Pearl Index het aantal ongeplande zwangerschappen als je de methode juist gebruikt: je neemt de pil iedere dag, je houdt je aan de vruchtbare dagen die je methode aangeeft.
De Pearl Index voor gebruikerszekerheid houdt rekening met gedrag in de praktijk. Vergeet je de pil niet in te nemen, gebruik je een condoom zoals het hoort en pas je je gedrag aan aan de vruchtbare dagen die je methode aangeeft? De onderzoeken bekijken hoe mensen in de praktijk een methode gebruiken en hoeveel ongeplande zwangerschappen er dan ontstaan.
Prospectief en retrospectief onderzoek
Onderzoeken worden heel verschillend uitgevoerd. Bij retrospectief onderzoek geven deelnemers zelf achteraf aan dat ze ongepland zwanger zijn geraakt. Er is meer eigen interpretatie. Bij prospectief onderzoek moeten deelnemers die aan het onderzoek meedoen van te voren, iedere maand, aangeven of ze zwanger willen raken of niet. Geven ze aan niet zwanger te willen raken, dan wordt de eventueel ontstane zwangerschap als ongeplande zwangerschap gerekend. Alleen de prospectieve onderzoeken worden als betrouwbaar gezien in de wetenschap.
Sensiplan
De prospectieve onderzoeken van Sensiplan van de afgelopen 35 jaar wijzen allen niet alleen op een hoge methodezekerheid, maar ook op een hoge gebruikerszekerheid.
Dit komt enerzijds door de duidelijke interpretatieregels van de methode zelf, die uitgaat van minimaal twee lichaamssignalen (double check) en anderzijds door de speciale Sensiplan-cursus voor beide partners, waar niet alleen kennis, maar ook bewustwording en communicatie een plaats hebben. Deze cursus wordt gegeven onder leiding van een gecertificeerde Sensiplan-consulent.
Tabel
Hieronder kun je in de tabellen de verschillende methodes vergelijken.
De tabellen zijn gebaseerd op de WHO: Family Planning, A global handbook for providers, 2018.
Er zijn noten toegevoegd voor extra uitleg.
Natuurlijke methoden
(a) Frank-Herrmann P, Heil J. et al. The effectiveness of a fertility awareness based method to avoid pregnancy in relation to a couple’s sexual behaviour during the fertile time: a prospective longitudinal study. Human Reproduction 2007.
(b) De WHO (2018) rondt de Pearl Index af op 2 voor sympto-thermale methoden in het algemeen maar bedoelt hiermee de symtpo-thermale methode zoals ontwikkeld door de Arbeitsgruppe NFP (die nu de merknaam Sensiplan heeft). Zie Factsheet WHO waarin Mannhart et al. Fertility awareness-based methods of family planning: A review of effectiveness for avoiding pregnancy using SORT (p. 6) wordt genoemd.
(c) Over apps/computers (die ook werken met algoritmes) is nog onvoldoende prospectief wetenschappelijk onderzoek gedaan.
(d) Deze Pearl Index geldt alleen voor de temperatuurmethode van Döring.
(e) Er zijn retrospectieve onderzoeken die op een Pearl Index van 4,5-8,3 uitkomen, deze onderzoeken zijn door de ondernemingen zelf gedaan. Er is echter nog geen prospectief en onafhankelijk onderzoek naar gedaan.
(f) Drop-out Natural Cycles: 54% na een jaar.
(g) Het gaat hier over de ‘TwoDay Method’.
(h) Standard Days Method (SDM) PI: 5 (methodezekerheid) en PI: 12 (gebruikerszekerheid).
(?) Hierover zijn onvoldoende gegevens beschikbaar.
Langdurige en definitieve methoden
(a) Implantaten blijven 3-5 jaar zitten.
(b) Dit cijfer gaat over de eerste drie jaar (sterilisatie is echter voor gehele leven).
(c) 3-5 jaar.
(d) Een koperspiraal kan tien jaar blijven zitten, PI over tien jaar.
(e) Cijfer over 10 jaar gebruik.
Hormonale methoden
Barrière methoden
(a) Hierover zijn ook andere cijfers beschikbaar die beter uitpakken voor het cervixkapje, PI:1-6 (methodezekerheid) en PI: 3,5-12 (gebruikerszekerheid).
Overige methoden
Welke factoren beïnvloeden de betrouwbaarheid?
De betrouwbaarheid van een methode is sterk afhankelijk van het gedrag van het koppel. De meeste ongewenste zwangerschappen treden op als gevolg van een verkeerde toepassing van de Sensiplan-regels, dat wil zeggen wanneer gemeenschap plaatsvond tijdens de fase die als vruchtbaar wordt beschouwd.
Veel mensen nemen bijvoorbeeld het bewuste risico op een ‘overtreding’ aan het begin van de cyclus, wanneer de kans om zwanger te worden niet erg groot is.
De kans op zwangerschap neemt toe naarmate je dichter bij de ovulatie komt. Vervolgens daalt deze kans zeer snel totdat deze nul bereikt tijdens de hoge temperatuurfase, zodra de vruchtbare periode voorbij is.
De betrouwbaarheid hangt grotendeels af van de motivatie van de partners om een zwangerschap te voorkomen en van hun vermogen om duidelijk te communiceren over hun seksualiteit en verlangens: het spreekt voor zich dat het belangrijk is dat het koppel het eens is over het feit al dan niet een kind te krijgen.
Het belangrijkste is dat de vruchtbare periode correct wordt geïnterpreteerd. Daarom is het altijd veiliger voor een beginner om goed getraind te zijn in de methode en begeleid door een erkend Sensiplan-consulent.